Тројанскиот коњ Северна Македонија

Во времето на донесување уставни измени почна агресивна, како никогаш досега, негаторска кампања од страна на официјални претставници на Бугарија. На прво место треба да се спомене Каракачанов, вицепремиер и министер за одбрана на Бугарија, со изјавите (од 8 и 9.12.2018) дека македонскиот јазик бил бугарски дијалект, како и изјавата на Захариева, министерка за надворешни работи на Бугарија, дека Македонците требало да се освестат и да станат добри Б’лгари.

Изветвената бугарска кампања за негирање на сè што е македонско сега е во непосреден сооднос со името на нашата држава од преспанската спогодба. Имено, во времето на преговорите за преименување на Р Македонија бугарските државници изјавуваа дека за нив воопшто не е прифатливо името Република Северна Македонија, бидејќи делови од северна Македонија биле во Бугарија, та според тоа имало територијални претензии во истата онаа смисла како што според Грците имало името Македонија. Потоа наеднаш замолчеа, што кај нас од многумина беше сфатено како знак дека големиот брат ги присилил да замолчат. Преговорите завршија како што завршија, и „братјата Б’лгари“ повторно се огласија, што покажува дека веројатно станува збор за договорен грчко-бугарски сон за делење на Македонија: ние, неосвестениве Бугари да влеземе во Бугарија, а најзападниот дел во Албанија.

Очигледно на Балканот сѐ уште не се завршени Балканските војни, та така во годината кога се обележува стогодишнината од завршувањето на Првата светска војна, кога беше зацементирана поделбата на Македонија, продолжува негирањето на македонскиот јазик и народ. Така, Каракачанов отворено се закани дека ако сме инсистирале на македонски јазик, тоа ќе ја чинело Македонија членство во ЕУ. Според бугарските политичари, за жал и за поголем дел од историчарите, нема македонска историја зашто Македонците се Бугари. Соодветно на тоа, има само бугарска историја, и тоа треба да се испегла во македонските учебници од страна на политичка, пардон „експертска“ комисија предводена од доктор на историски науки што не прави разлика меѓу нација и држава, па во медиумите изјавува (13.12.2018) дека ние како најмлада нација на Балканот сме требале да направиме: „…поголеми отстапки за да се решеле спорните историски моменти со Бугарија… и сме морале да голтнеме кнедли за доброто и мирот на сите“. Притоа се повикуваше на аргументите на новокомпонираните историчари: „…aко сме се затвореле во национализам и етноцентризам, ако сме тврделе дека сме директни наследници на Александар Македонски (при што гласно се насмеа, без да каже во кој учебник го пишува тоа), иднината немало да ни биде светла.“ Од оваа изјава, која покажува елементарно незнаење (патем речено, најмлада држава, пардон, според докторот на науки, нација е Косово!), кристално јасно е дека наместо со историја напишана од научници, учебниците ќе бидат испишани со договорена, инструментализирана и фризирана историја.

Во оваа пригода накратко за бугарските аргументи за измислениот македонски јазик и нација, односно за нивното непостоење. Тврдењето за божемната бугарска припадност на македонскиот народ се поткрепува со фактот што во изворите се користи името Бугари. Но треба да се каже дека византиските и поствизантиските историографи го користеле името Бугари за севкупното, како словенско така и несловенско население во бугарската држава, која од средината на 9 век ја опфаќала и Македонија. По востанието на комитопулите, пак, Самуил создал нова држава во Македонија, со центар во Преспа и Охрид, а не во Бугарија! Притоа Самуил ја узурпирал титулата на детронираниот бугарски цар Борис Втори зашто во тоа време само владетелите во Рим и во Константинопол (ден. Истанбул) имале право да носат царска титула, imperator, basileus, т.е цар. Со тоа терминот Бугари, произлезен од политичката ознака на државата, го потиснал народносното (етничко) име на македонското население, заменувајќи го со државноправното име. Значи, овој термин, освен етничко значење, имал и правно, за означување на државната припадност.

Во средниот век ваквата практика била вообичаена: така на пример германската држава во 10 век се нарекувала Римско Царство а нејзините императори „германско-римски“ цареви. Жителите на Источното Римско Царство, од историчарите наречено Византиско, до крајот на османската власт во изворите се нарекуваат Romaioi/Ромеи, без оглед на нивната етничка припадност. Тоа е така зашто во средниот век сè до 18 век нема поим за нација во денешна смисла на зборот.

Втората причина за најдолгото опстојување на терминот Бугари за Македонците е тоа што по признавањето на црквите на новосоздадените кнежества на Балканот, жителите во Османската Империја биле означувани според припадноста на црквата: како Болгари (егзархисти) или Грци (патријаршисти). Имено, во обидите на соседите за присвојување на Македонија, Македонците почесто се приклонувале кон Бугарската отколку кон Грчката црква, зашто грчкиот јазик им бил неразбирлив. Дека не станува збор за бугарско население во етничка смисла на зборот се гледа од пишаните извори во кои јазикот на словенските просветители, светите солунски браќа Кирил и Методиј, прв кодификуван словенски јазик според говорот на македонските Словени од околината на Солун, не се нарекува бугарски, како што го прекрстуваат бугарските историчари, туку словенски. Тоа е старословенскиот јазик, книжевен јазик на словенските народи сè до 18 век, од кој со текот на времето се развиле модерните словенски јазици, што се гледа од црковнословенските извори пишувани на македонска, српска, бугарска руска, хрватска и др. редакции, во зависност од локалниот говор на пишувачот.

Наде Проева, професорка по историја

https://www.novamakedonija.com.mk/mislenja/pisma/%d1%82%d1%80%d0%be%d1%98%d0%b0%d0%bd%d1%81%d0%ba