Џејсон Мико: „Мир и помирување” нема да се случи поради Преспанскиот договор..!

Во продлолжение на серијалот имавме можност да го замолиме познатиот американски аналитичар и познавач на приликите на Балкан и во Македонија, Џејсон Мико да биде дел од овој серијал. Прашањата беа идентични,односно исти за сите соговорници.Еве како американскиот експерт за македонските, проблеми, и дилеми одговори

1. Кои се последиците од промената на името на државата Македонија во државата Северна Македонија? Дали промената во името на државата Македонија е крај или е почеток на дестабилизација на Балканот? Дали Преспанскиот договор ќе донесе мир или војна на Балканот?

Џејсон Мико: Последиците се бројни и во некои случаи непознати. Најопасните последици, според мое мислење, е дека со тек на време Македонците, поради неколку фактори, ќе почнат да се гледаат себеси како “Северни Македонци”, иако не се. Ова може да се случи поради две причини: прво, Владата, додека останува во рацете на социјалистите на Заев, ќе продолжи да врши притисок за придавката”Северно македонски” што ќе се користи насекаде и од страна на сите. Ова ќе ги поттикне сите надвор од Македонија да го користат овој термин. Второ, и во согласност со она што го бара Заев, странците, притиснати од Грција, ќе почнат да ја користат таа придавка – “Северно Македонски” – и ќе се обидат да им го наметнат и за Македонците и македонскиот јазик. Сега, не верувам дека ова ќе се случи, бидејќи верувам дека македонскиот идентитет е силен и еластичен, но јас укажувам за да бидам подготвен и да се борам против тоа, бидејќи ако Македонците ја изгубат надежта, тоа би можело да се случи. И Зоран Заев не нуди никаква надеж – токму спротивното – тој нуди трговија – името и идентитетот на Македонија за членство во клубови кои би можеле да постојат или не во блиска иднина и кои можат или не да понудат каква било материјална корист. Ниту еден од овие клубови – НАТО или ЕУ – не е дизајниран да го охрабри вашиот идентитет и, во случај на ЕУ, тој е дизајниран да го одземе вашиот идентитет и суверенитет и да ја направи- секоја земја-членка – во “европски граѓанин” што и да значи тоа.

Што се однесува до дестабилизација на Балканот после сево ова, останува да се види. Можам да ви кажам дека “мир и помирување” нема да се случи поради таканаречениот Преспански договор. Поради тоа што во Македонија беше принудена – игнорирајќи го референдумот од 30 септември, преку поткуп, закани, заплашување и амнестија на одредени членови на парламентот – договорот и нема легитимитет меѓу македонскиот народ. Повеќето Македонци се спротивставија на тоа и велеа дека не гласаат на тој референдум. Сличен процес се одржа во Грција и поради тој процес во двете земји нема да има зголемување на т.н. “мир” и, секако, нема помирување.

2. Дали новата нација е создадена со Преспанскиот договор и дали Атина навистина доби ексклузивно право во античката историја на Македонија, која за прв пат во историјата ја окупирала со Балканските војни 1912/1913?

Џејсон Мико: По ѓаволите не! Македонскиот народ – македонската нација – постоеше многу долго и ќе продолжи да постои и ќе напредува сè додека има Македонци и додека македонскиот народ негува и се охрабрува и ќе ја пренесува својата богата култура, наследство, историја, јазик и вера на своите деца, внуци и генерации на Македонци кои сè уште не се родени. Оваа промена на името не создава ништо друго освен поголема конфузија, повеќе непријателство и повеќе гнев и ја повредува демократијата, институциите на демократијата и репутацијата на НАТО, ЕУ и САД, поради тоа што беше протуркана низ иглени уши. Атина нема право над античката историја на Македонија. Останува на Македонците да одлучуваат.

3. Дали сте убедени во тврдењето дека Преспанскиот договор ги отвора изгледите за мир и стабилизација на Балканот, во услови кога грчката официјална влада и опозицијата продолжуваат да го негираат постоењето на државното македонско потекло и македонскиот јазик?

Џејсон Мико: Не, и повторно, Преспа нема да создаде мир или помирување и ќе има само спротивен ефект. Грците секогаш и секогаш ќе го негираат постоењето на македонскиот народ и јазик во Македонија и во Грција и на други места. Не може да има мир или помирување доколку и додека Грците не го препознаат и не ги признаат македонскиот народ и јазик.

4. Лидерот на Нова Демократија Киријакос Мицотакис, по ратификувањето на Преспанскиот договор, најави грчко вето за Република Северна Македонија во сите фази на процесот на преговори за членство во ЕУ поради дополнително уценување. Вашиот коментар?

Џејсон Мико: Всушност, тој најави дека го задржува правото да стави вето на секое поглавје од процесот на пристапување во ЕУ. Долго време велам дека Грција ќе го искористи тој долг процес – мислам дека ќе бидат потребни 7-10 години и секое од 36-те поглавја мора да се отвори и затвори – Грција ќе ја искористи секоја можност да исфрли повеќе “отстапки” од Македонија или ќе посочи за “прекршување” на Преспанскиот договор кога сакаат понатаму да ја притискаат Македонија. На пример, ако еден градски претставник во, на пример, Берово, вели или пишува “Македонија” а не “Северна Македонија” во одреден момент во наредните 7 до 10 години, Грците ќе го искористат тоа како изговор и можност да бараат апсолутна послушност кон Преспанскиот договор.

5. Дали Бугарија ќе го укине процесот на преговорите за членство во ЕУ со дополнително уцена на Македонија во врска со негирањето на постоењето на Македонците и македонскиот јазик? Бугарската официјална влада и опозицијата продолжуваат и покрај договорот за пријателство, со грда контроверзност во врска со постоењето на државното македонско потекло и македонскиот јазик?

Џејсон Мико: Како и Грција, Бугарите ќе ја искористат секоја можност да добијат повеќе отстапки од Македонија за време на процесот на пристапување во ЕУ и поради таканаречениот “договор за пријателство” со Македонија. Тие особено ќе го применуваат ова во однос на македонските учебници, книги за историја, мапи, атласи, наставни водичи итн. Токму затоа што и тие, како и Грците, го негираат постоењето на македонски народ или јазик.

6. Дали Албанија ќе притисне за функционална федерализација на Македонија со инаугурација на албанскиот јазик за еднаков службен јазик, како и македонскиот јазик?

Џејсон Мико: Веројатно, а особено се додека постои социјалистичка влада во Албанија.

7. Дали се оспорува државноста на македонскиот народ и основната детерминанта на идентитетот – македонскиот јазик koj е солидна основа за латентен конфликт во иднина, имајќи предвид дека негирањето на македонскиот народ и неговата државност во Македонија е ” јаболко на раздорот “денес во втората деценија 21 век … и тоа беше причина за две балкански војни проследени со две светски војни на теренот во Европа! Вашиот коментар?

Џејсон Мико: Ова долго време е главен проблем во Југоисточна Европа – дека земјите и народите околу Македонија – Бугарите, Грците, Албанците и Србите – одамна го негираат постоењето на македонскиот народ, јазик, Црква, историја, култура и друго. Дали Западот навистина сака мир и помирување во Југоисточна Европа? Дали Западот навистина сака да стави крај на потенцијалниот конфликт во регионот? Потоа, Западот треба да ги поттикне овие гореспоменати земји и народи да престанат да го негираат постоењето на македонскиот народ, јазик, црква, историја и култура и да го прифатат. Тие не мора да ги слават овие работи – но тие треба да ги признаат.

8. Вашата порака

Џејсон Мико: Чувајте ја верата, продолжете да се борите, останете среќни воини, продолжете да се охрабрувате и продолжете да го правите она што го правите – придонесувајќи за Македонија и светот, со богатата култура, историја, наследство, јазик и верата на Македонците. Македонија и Македонците му дадоа на светот многу добри работи во однос на културата, јазикот, историјата и верата – и Македонија и Македонците ќе продолжат да го прават тоа, без оглед на предизвиците со кои се соочуваат. Поминав речиси четвртина век со Македонија и со македонскиот народ, знам дека Македонците можат и ќе се издигнат на предизвиците со кои се соочуваат – и тие ќе ги надминат. Како можам да знам ова? Бидејќи ги видов како ги надминаа овие предизвици во последното минато и ги проучував како тие ги совладале во далечното минато – во Втората светска војна, во 1913 година, во 1903 година и пред тоа.

Македонците што ги сретнав и запознав за време на мојот живот – многу од нив сега блиски пријатели и семејство – го збогатија мојот живот и ги видов како ги збогатуваат животите на своите семејства и пријатели и животот на луѓето ширум светот. Ова е одличен и прекрасен придонес за човештвото и очекувам тој да продолжи. Нашиот свет, нашата планета, нашата човечка цивилизација е подобар, бидејќи Македонците се дел од неа.

Да, нашиот Бог, кој е многу добар, продолжи да ги благословува Македонија и Македонците.