Крсте Петков Мисирков ( Постол, Ениџевардарско, Егејска Македонија 6/18. XI.1874 – Sofija, 26. VII 1926) - е прв национален филолог, историчар етнограф, фолклорист и публицист, револуционер и национален деец. Тој е најкомплетниот и најкомплесниот македонски славист, кодификатор на современиот македонски литературен јазик и правопис, автор на првата книга („За Македонцките работи“, 1903) и на првото научно-литературно списание („Вардар“, 1905) на современ литературен јазик.
Во Одеса во 1905 година, Мисирков го печати првиот број на научно-литературното списание на современиот македонски литературен јазик „Вардар“. Ова списание излегло само еднаш. Веднаш по уводот кој е преведен и на руски јазик во списанието е објавена песната „Патник“ од П. Прерадовиќ, што преставува прв превод од хрватска поезија на Македонски јазик. Целото списание е со лежерна поправка на азбуката и правописот со што што наполно го изедначува Мисирков со денешниот современ стандард. Каков е стариот македонски правопис на Мисирков во 1905 година ќе може да видите од песната „Патник“ која ја објавуваме во продолжение:
Патник
Боже мили, кąде заідов! Ноќ ме стигна во туѓина, Не знам пąто, не знам трага, Свегде на гол камен газат Тешки нози по пустиін’а! Ушче ноіќаі не си наідов! Север сеч’ от снежни брда, А туѓинец, сиромавот По голем му мрак во мракот, По тверда му зема тврда. Наоколо магла паѓат, Покрита іет месечина, Не се видат звездни траѓи, Маіко мила, маіко драга, Ти да видиш своіа сина! Да го видиш него сега Обиколен свиіот с беда, Ти ќе горко заплакаше, Рака ќе ти с’ затресеше. Од жалост го грлеіќ него! Зашчо тебе не те слушав, Кога си ми мен зборила: Не од’, синко, од маіка ти, Меко легло шчо стеле ти Тебе постред своіи крила! Не од’, синко, мила душо, Ним – от кровот татковниіот, Туѓа земіа имат своіи Не познаіит іади твои, Туѓа л’убов л’убит своіот! Збореіќи со себе така, Кон колиба іедна стигне, Нечекано шчо іе згледа Умореін’от пąтник сега, И почука на вратине. Отвараіќи све полека, Питаіќи се, коі ќе да сум? Глава зваѓат іедна стара. „Даі во име Божіа дара, Бабо, мене да преноіќам! Не знам кąі сум, кąде заідов, Нок ме стигна во туѓина, Не знам пąто, не знам трага, Свегде на гол камен газат Тешки нози по пустиіна! А друѓ ноіќаі кąі ке наідев! Север сеч’, от снежни брда, А туѓинец, сиромав По голем му мрак во мракот По тверда му земіа тврда. Наоколо магла паѓат, Покрита іет месечина, Не се видат звездни траѓи, Маіко мила, маіко драга Ти да видиш своіа сина!“ „Ќе те примев іас со радост, Ами видиш, оти спиіат Тува сина три и ќерќи Шчо маічино сето срце, Сета куќа исполнуват!“ „Не далеко іет до денот, Петле і будит самовили; Дор загреіит денот Божиі Мало оѓен бар положи, Да одмрзнам студни жили!“ „Моіот оѓен ми ер скриіен, Немам дрва гото’о нишчо, И то мало, шчо іет нą тре, Децава ќ им требит утре, Каа се зберат краі огнишче!“ „За туѓинец нишчо немаш, Туѓа маіко, коа те молит: Туѓо дете твоіо не іет!“ – Тогаі две му грозни солзи Низ лицено долу капат. „Кąі сет рąц’ от твоіта маіка, Се’а да зберат солзи сино’! Кąі колено да с’ одморит, Тежок товар да с’ соборит; Кąі іет твоіта татковина?“ Како да сет грче’і л’ути Со тоі збор му срце стегли! Свиіот пздрвен пąтник стоіит, Леден пот му чело потит, Не дават му он да мисли! ‘Ми со очи подигнати Се обрна тоі на тамо, Кąі од мила татковина Свеко утро солнце сиіне, Таму мисл’а брзат, тамо! „За тебе пак душа дишет, За тебе се срце биіет, Татковино, маіќ от стреіќа, Тебе ти се синот враіќа И од радост солзи лиіет! Земи го пак твоіто дете, На век твоіо ке бидит, Ќе те л’убит само тебе, В твоіо поле клаі му гробо, С твоіо цвете гроб му кити!“
П. Прерадовиќ,
|