|
|
КАКВА ШТEТА ШТО БУГАРСКОТО МАЛЦИНСТВО ВО МАКЕДОНИЈА НЕМА ВИСТИНСКИ ГОВОРНИЦИ И ЗАШТИТНИЦИ |
Илија Делилакиев
Како што знаат сите што ги следат активностите на ОМО Илинден-ПИРИН, таа отсекогаш имала добар збор за луѓето со бугарска самосвест во Македонија, па дури во последните месеци неколку пати јавно им понудила на нивните организации да излезат со заеднички став за двете влади, да ги решаваат проблемите на македонското и бугарското малцинство врз основа на меѓународните норми и принципот на реципроцитет. Одговор никогаш немаше, а од овие десетина бугарски активисти, чии имиња кружат низ медиумите, не слушнавме ниту еден добар збор, а камоли нивна поддршка за македонското малцинство во Бугарија. За оние кои се навлезени во нештата, ова за жал, воопшто не изненадува.
Наместо тоа, ние сме сведоци дека некои од овие луѓе прават се што е можно за да ги свртат бугарските граѓани против Македонија и Македонците. Од нивните зборови (и само од нивните зборови) светот може да слушне дека во Македонија има страшна дискриминација на Бугарите. Скоро ниту една пресуда од Европскиот суд за човекови права не може да се спомене (впрочем, само 1 во 2009 година), ниту пак нивните можни проблеми можат да се вклучат во извештаите на меѓународните институции за човекови права и малцинствата или дури и од организациите за човекови права. Уште полошо, секој би имал сериозен проблем да дознае што точно е дискриминација и кои членови од Европската конвенција за човекови права се прекршени. Единствено што може да се слушне е ехото на новите упоришта против Македонија прогласени од претседателот Радев. Без разлика каква е оваа дискриминација - единствено решение според нив е да се стават Бугарите во македонскиот устав. Како ова ќе ги реши нивните проблеми (и всушност кои проблеми?) - никој не знае.
Но, навистина е срамно кога не само што упатувате такви тешки обвинувања без никакви докази, туку дури и прибегнувате кон отворени лаги за да ги наметнете Бугарите против Македонците. Како што тоа го направи Илија Стојановски во отвореното писмо до бугарскиот премиер, објавено на 20 јануари во Днес.бг, во кое тој се пожали на „системска дискриминација“. Авторот главно реагира на изјавата на македонскиот претседател Стево Пендаровски дека двете малцинства ги бараат своите права во нивните држави или во Стразбур. Ова го налути Стојановски, разбирливо - по 22 години само 1 реченица зборува за спротивното на дискриминацијата. Како одговор, тој стави смешна лага за да објасни зошто не можеле да ги бараат своите права во Стразбур: а тоа е, дека ако почне адвокат да брани малтретиран Бугарин, му претело закана дека ќе ја изгубел адвокатската лиценца? Веројатно се надева дека повеќето луѓе не разбираат ништо за овие прашања, па може да се налепат на неговата лага. И да беше вистина неговата лага, тоа не е оправдување за недостигот на казни во Стразбур - не им треба адвокат од Македонија - можат да користат (и користеле) адвокати од Бугарија. Всушност, самата бугарска држава им беше адвокат во Стразбур. И иако ги имаа сите можности да се жалат за прекршените права во Стразбур, или не го сторија тоа или беа одбиени. За 22 години има само една казна против Македонија, а 16 против Бугарија, а во полза на Македонците. Да не зборуваме дека извештаите на меѓународните институции за човекови права и многу организации за човекови права се полни со проблеми за Македонците во Бугарија, додека Бугарите во Македонија обично не се спомнуваат (на што можеме само да им позавидиме).
(Ама во загради каде е професионалноста на бугарските медиуми да направат елементарна проверка. Или ако е против Македонија и Македонците, таквото не е потребно - удри!)
Своите наводи за дискриминација не може да ги поткрепи со докази, ниту според системот на Советот на Европа (Стразбур), ниту според ОН, ниту во Европската Унија, ниту во македонските институции. Наместо тоа, тој наведува можни писма напишани „во тоа време - до владите во Софија“, неколку имиња на луѓе наводно репресирани, како и анегдотски случаи без никакви докази, освен „верувај ми - така е“.
Еден од примерите е дури и смешен: кога ја преминале границата им ги земале бугарските книги. За секој што живее во сегашноста, а не во минатото, ова последното би било многу чудно - денес, кога на интернет може да се најде речиси секоја книга (особено бугарските пропагандни книги за Македонија, за кои има голем број сајтови), да тврдат дека некој им ги запира книгите на граница е, најблаго кажано, смешно.
Авторот избегнува да прецизира кои права од конвенцијата се прекршени, освен едно: „да имавме права во Македонија, ќе учевме литературен бугарски во училиштата“, додавајќи уште еднаш: „во денешна Северна Македонија е невозможно да се случи ние да учиме литературен бугарски и затоа се бориме да влеземе во Уставот. „Авторот не објаснува каква врска гледа меѓу споменувањето на името Бугари во македонскиот Устав и изучувањето на бугарскиот јазик. Не кажува како го гледа учењето бугарски, кога има околу 2.000 луѓе со бугарска самосвест, што значи дека нема повеќе од 300 бугарски деца на училишна возраст или 25, генерација расфрлана низ илјадници училишта во Македонија. Моја препорака би била да се најдат најмалку десет деца кои сакаат и да се пријават во нивно име во македонското Министерство за образование за онлајн учење. Дали го направија тоа? Колку пати сакале средба со ова министерство и дали сакале? (И ние го бараме тоа секоја година, но не не удостојуваат нити со одговор). Дали некогаш биле одбиени? Или едноставно не но пробале да побараат? Дали направиле нешто во врска со тоа?
Авторот поради некоја причина е многу лут на бугарскиот премиер и покрај тоа што при посетата на Скопје се сретна со претставници на тамошните бугарски организации и дека и покрај неговите изјави против македонското малцинство, тој се уште бара начин за деблокирање на односите. Ние како Македонци во Бугарија, и покрај неговите изјави против нас, сепак ги поздравуваме обидите, бидејќи ни се важни добрите односи меѓу двете земји. Но не ѝ за Стојановски, според него, постапките на Петков имаат сосема друго значење: „сега кога имаме шанса, кога претседателот Радев е на наша страна, вие не изневерувате нас, македонските Бугари“ и „не вративте 30 години назад“. Како добрата волја и создавањето нови комисии, имаат шокантен ефект за него? Каква „шанса“ изгубија луѓето како Стојановски од покажаната добра волја?
Сосема едноставно. Активистите како Стојановски не зборуваат за права во вистинска човечка и правна смисла на зборот - права според Европската конвенција за човекови права. Не, тие зборуваат за нивните националистички „историски“ права. Не права како луѓе и малцинство, туку „право“ да се биде мнозинство. Како што рече Владимир Панков, единствениот осуденик на Македонија во Стразбур, инсистирајќи на „целосно остварување на правата на Бугарите во Република Македонија“, тој целосно го разбира „бугарскиот литературен јазик да биде признат како официјален во Република Македонија“. Да не биде никакво малцинство во Република Македонија, бидејќи тие се единственото мнозинство од нејзиното население. Единствената надеж на таквите луѓе е бугаризацијата на Македонија како услов за нејзината евроинтеграција: македонските деца да почнат да ја учат бугарската верзија на историјата, да се учат дека нивниот јазик е бугарски, како и нивната култура и предци и дека Македонската нација е измислица на Тито. Без тоа - луѓето како Стојановски не прават ништо, не им требаат никакви права од Конвенцијата. Забележете и како Стојановски не се жали дека „нашите деца не можат да учат бугарски“ или сака „да се воведе предмет на бугарски за бугарските деца во македонските училишта“, туку двосмислено наведува „да имавме права во Македонија, ќе можевме во училиштата да учиме литературен бугарски“, што според сфаќањата на таквите како него значи дека образованието во училиштата треба да се одвива на бугарски. Оттука и апсурдната поврзаност помеѓу учењето јазик и влегувањето во Уставот, бидејќи авторот погрешно замислува дека влегувањето во Уставот значи признавање на бугарскиот јазик за официјален, и покрај тоа што за таа цел е потребно 20% од населението да го зборува тој јазик, а тие не се ниту 0,1% од населението.
Оттука на сите им е јасно зошто соработката меѓу организациите на Македонците во Бугарија и Бугарите во Македонија е невозможна и зошто вторите одбиваат да соработуваат и не возвраќаат ни на гестот залагајќи се во корист на македонското малцинство. Првите се бранители на човековите права, а вторите се радикални националисти. Првите ги признаваат правата на Бугарите во Македонија, вторите ги негираат правата на Македонците дури и во Македонија (што според нивната изопачена логика е исто што и „правата на Бугарите во Македонија“).
Не можеме да го слушнеме гласот на нормалните Бугари во Македонија, затоа што тие не се ни жалат. И ниеден медиум во Бугарија не е заинтересиран за нив. И гледаме зошто не се жалат од извештаите на меѓународните институции - затоа што не им се прекршени правата. Среќни сме за нив. Единствените кои зборуваат и кои се некритички критикувани во бугарските медиуми се грст екстремни националисти кои сметаат дека тоа што тие не се никакво мнозинство, е дело на малтретирање и дискриминација, туку тие само се трудат да го променат идентитетот и да ги намалат правата на мнозинството и тоа го прикажуваат како единствена можност за еднаквост. Нивната цел не е бугарските деца да учат бугарски јазик и историја, туку тие сакаат македонските деца да учат бугарски јазик и историја. Никој не ги слуша таквите луѓе и нивните заблуди во нормални општества, а камоли медиумите. Но, тие се неопходни за антимакедонскиот национализам во Бугарија.
|