ОД ПАТУВАЊАТА ПО СВЕТОТ – ИТАЛИЈА

Посетата на Ватикан секогаш буди пријатни чувства, но овој пат и средбата со папата Јо­ван Павле II оставија неизбришливи траги во се­ќа­вањето за сè она што го видовме, почувствувавме и доживеавме. А, таму, во градот кој е и држава - Ватикан, има што да се види, да се научи, да се прошират видиците, сознанијата, да се збогати големото духовното жи­вее­ње…

Оваа самостојна папска држава со површина од 44 хектари е лоцирана во центарот на Рим, сместена на десниот брег на реката Тибар, оп­кру­же­на со ѕидови. Во минатото Ватикан постоел како со­бир на папските згради и цркви, а од 11 ноември 1929 година постои како самостојна држава. Ватикан има своја железничка станица, радиостаница, ПТТ служ­би, монетарен систем и друго, во кој има формално нео­граничена власт.

Ватикан како др­жа­ва има дипломатски односи со голем број земји во светот, меѓу кои и со Република Македонија. Тоа е особено изразено со Маке­дон­ската пра­вославна црква, која долги години одржува вер­ски посети во текот на праз­­нувањето на гробот на свети Кирил.

Ватикан го има папскиот дворец што е изграден во 1146 година, а во состав на дворецот по­доцна се изградени бројни згради во кои се смес­тени: познатата библиотека, архивата, музејот и други простории, во кои се чуваат ретки уметнички и културни вредности од египетската и античката кул­тура, до највредните дела од минатиот и овој век. Ме­ѓу нив има и бројни историски предмети од минатото и уметнички дела од сегашноста на Македонија. Под ватиканска управа има 13 цркви и други установи во Рим, кои заедно со Ватикан прет­ста­вуваат организациски центар на Римока­то­лич­ката црква.

Рим плени. Неописливо е чувството од онаа чудесна мешавина на старото и новото. Покрај духот на историјата, кој го носи како белег на своето постоење, Рим динамично и впечатливо живее како ев­роп­ска метропола и како главен град на Италија. Кога сон­цето ќе почне да заоѓа зад хоризонтот, ноќта свечено настапува на сцената осветлена со илјадници рефлектори, лам­пиони, разнобојни рекламни паноа и блескави из­лози.

Во луксузните продавници на Виа де Кондоти и Виа Венето ис­паруваат скапоцените парфеми. Кафулињата, ре­сто­раните и дискотеките се полнат со бројни туристи секогаш во чекор со модата на самите римјани. На крајот на пре­крас­ната Виа де Кондоти со својата убавина блеска и Шпанскиот плоштад со огромни скалила за кои ве­лат дека се вистинско место за „безделничење“. На овој плоштад се одржува една од најат­рак­тив­ни­­те модни ревии во светот.

Рим може да се доживее и на друг начин. Да се почувствува преку мирисот на морето и ка­ка­фо­­нијата на какви се не јазици на дојденците, или можеби преку хаотичниот сообраќај. Или, пак, едностав­­но, да уживате во темпераментот на Ита­ли­јан­ците. Рим се и илјадниците веспи и убавите девојки на нив. Рим се и тортелините, и пиците, и лазањите, и шпагетите, и виното, и…

Слики, икони по ѕидовите, мали капели, прекрасни скулптури на познати хрис­ти­јански црковни лица и други сакрални нишани кои кај намерникот и репортерот будат восхит. Црквата „Свети Пе­тар“ е огромна уметничка оаза, ед­на галерија, каде човек може да остане сам со себе и да му се предаде на уживањето што му го пре­диз­ви­куваат бесценетите експонати и сил­ниот гениј на уметникот.

Особено мамат формите на грандиозните фигури, кои колку подолго се гле­даат, човек мисли дека тоа е визија и пренесување во некој друг свет. Ги посетивме катакомбите во под­румот на црквата, како и неколкуте храмови од ле­ва­та и од десната страна. Во нив се наоѓаат голем број уметнички слики, орнаменти, скулптури, бисти и други вредности што го прават овој светски споменик и привлечен за сите посетители, без разлика на возраста и религиозното убедување.

Со посетата на храмот човек го збогатува духот и се чувствува поголем верник отколку пред влегувањето во храмот. Затоа, со право се вели дека посетата на црквата „Свети Петар“ претставува ново доживување, продлабочување, збогување и проширување на човековиот видик и спознанија.

Посетата на базиликата „Сан Клементе Римски“ и поклонението на свети Кирил Солунски беа неза­бо­рав­ни. Црквата се исполни кога делегациите од Ма­ке­донија, заедно со хорот „Русикум“, влегоа во прос­то­рот во кој се наоѓа гробот на свети Кирил. Сите по­сетители во црквата, пред гробот на свети Кирил застануваат молкум пред светите големи сесло­вен­ски прос­ветители, преведувачи, книжевници, ду­хов­ници...

Македонија му оддава катагодишна должна почит на свети Кирил Солунски. Во базиликата на црквата „Сан Клементе Римски“, каде што почиваат моштите на свети Кирил, тие мајски деновимакедонската др­жав­на и црковна делегација одржа чествување, со што истовремено и официјално започна тра­дицио­нал­­ната манифестација „Македонија во чест на свети Ки­­рил“. Црквата беше исполнета. Влеговме во просторот во кој се наоѓа гробот на свети Кирил.

Го­ле­мо беше задоволството што ни се укажа таа ретка можност да му изразиме благодарност на свети Ки­рил што јазикот на старите Македонци го издигна до сте­пен на книжевен, прифатен од целото сло­­вен­с­тво. А македонската држава и црква му од­да­ваат дол­ж­­на почит на великиот просветител свети Ки­рил Солунски секоја година, токму во базиликата на црквата „Сан Клементе Римски“, каде што почиваат неговите мошти.

Кај нашиот народ отсекогаш било длабоко и ис­крено почитувањето кон свети Кирил Солунски и неговиот брат свети Методиј. Нашите предци им се обраќале молитвено за за­кри­ла и духовно, речиси, секојдневно, а не само кога бил денот на нивниот празник. Ги спо­ме­ну­вале за да се потсетат какви светители стојат во нив­ното црковно и национално битие и богатство. Им се молеле за духовна поткрепа и светлина тогаш кога нивните не­пријатели биле жестоки и кога соп­стве­ните сили им биле при крајот, тогаш кога темнината би­ла ужас­на, а надежта на умирање. И тогаш кога ропството и гневот биле неподносливи светите бра­ќа и нивните ученици им болскотеле во мракот и ја пот­­крепувале нивната вера во посветла и поубава ид­нина.

По толку векови кога се обновени древните црковно-на­родни обичаи и традиции, кога е обновена Ох­рид­ската архиепископија во лицето на Маке­дон­ската пра­вославна црква, кога на најсвечен начин се про­сла­вуваат јубилеите на нашите црковни и народни великани, одлуката за поклонички пату­ва­ња во пе­риодот од четириесет и пет години, пред гро­бот на се­словенскиот апостол, е одлука на чувството на бла­годарност и пиетет кон свети Кирил, зошто тој ги посеал првите `ркулци на македонската и сло­вен­­ската писменост, кои станале движечка и жи­вот­­на сила за сите словенски народи. Светите браќа ги развиле своите духовни дарби и создале дело од непроценлива културно-уметничка вредност, што претставува голем придонес во духовната и кул­тур­ната ризница, не само за македонските и другите славјански народи, туку и за човештвото во целина.

Инаку, историската вистина за прославата „Македонија во чест на свети Ки­­рил“ започнала уште во 1970 година. Таа година со златни букви ќе остане забележана во историјата на Светикириловиот гроб во Рим, на Македонската православна црква, на македонскиот христијански народ и на Македонија. Имено, во таа година, по повод празникот на словенскиот апостол, по вторпат беше одржана поклоничка свеченост, на која присуствуваше поглаварот на Македонската православна црква Неговото Блаженство архиепископот охридски и македонски г.г. Доситеј, кој ја откри спомен-плочата изработена во бакар на која на македонски јазик е испишан следниот текст: 

Инаку, првото чествување од смртта на свети Кирил Солунски се одржа на 14 февруари 1969 го­дина во Рим во базиликата „Свети Петар“, со концелебрација (сослужение) во слово на просветителското дело. Чинот се одржал во таа им­позантна катедрала посветена на првиот Христов апо­стол, кој, исто така, како и свети Кирил Солунски, до­шол од Исток во илјадалетниот град, или градот на ­вечноста - Рим, за да го проповеда христијанското уче­ње. Свети Кирил Солунски дошол да го брани тоа учење, да докаже дека може да се проповеда на јазикот на Словените (на Македонците), а не само на ла­тин­ски, еврејски и елински јазик, како што дотогаш се верувало. Дошол кај поглаварот на западните христијани пред единаесет векови и бил разбран, и оттогаш хри­стијанската вера се проповеда и на словенски - старомакедонски јазик

Се вративме од Рим во вечерните часови кога сонцето тонеше кон запад и кога на аеродромот „Петровец“ се спушташе ноќта. Авионот како орел го надлетуваше градот од кај Водно, за потоа да направи полукружно движење кон Велес и за неколку минути да се најде кон пистата од јужната страна. Потоа, авионот силно зачкрипи на пистата и за миг се најде спроти пристанишната зграда на аеродромот „Александар Велики“, од каде се приклучивме кон реката автомобили што се движеа кон Скопје.

Продолжува

Пишува: СЛАВЕ КАТИН