Royal Europe Third World Press Association

Од 16 до 18 мај о.г. во Гдањск, Полска во организација на факултетите за историски и социолошки науки од Универзитет во Гдањск и Универзитетот Атенеум, се одржа научен симпозиум на тема „Религиски аспекти на војната, на кој како единствен учесник од Македонија беше проф. д-р Наде Проева од универзитетот „Св.Кирил и Методиј“ од Скопје. На симпозиумот имаше учесници од Англија, Шпанија, Германија, Финска, Естонија, Тајван, Канада, Израел, Италија, Египет, САД, како и од земјата домаќин. Главен организатот беше проф. Никола Секунда, специјалист за воена историја на античка Македонија, кој од неодамна ги води полско-македонските ископувањата во Неготино.

Проф. Проева имаше реферат за македонската божица на војната Ма која е прикажана на една плочка од варовник во археолошкиот музеј Алард Пирсон (Allard Pierson) во Амстердам.

Имено, археолошкиот музеј Алард Пирсон (Allard Pierson) во Амстердам од 1934 година поседува две плочки од варовник купени од еден антиквар во 19 век во Луксор (Египет). Со оглед на тоа дека нема податоци за археолошкиот контекст во стручната литература има различни мислења за нивното датирање (II/III век н.е. или пак доцна антика) како и за прикажаните ликови. Плочките се изложени во музејот со објаснување дека станува збор за римски војници - на едната од нив е прикажана машка фигура со двојна секира, но очигледно е дека на другата плочка, иако прилично невешто, прикажан е женски лик (заоблено лице со женска фризура и со ѓердан).

Проф. д-р Наде Проева на втората плочка ја препознава македонската божица на војната Ма, од која досега се најдени три бронзени плочки (една од нив во с. Претор на брегот на Преспанското езеро), како и повеќе од 30 натписи за ослободување на робови преку поставување на божицата Ма, најдени во нејзиниот храм во Едеса (Воден). Согласно на вообичаената практика на античките автори туѓите божества да ги идентификуваат со нивното најсродно божество, оваа македонска божица на војната е идентификувана со божицата Атена и Минерва, кои иако не се војнички божици имаат и војнички белег: едната како заштитничка на атинскиот град-држава Атина, а другата на римскиот народ.

На монетите ковани во македонските ковници (Амфипол, Пела и други) оваа македонска божица се прикажува во борбен став, исто како и на монетите на Птолемај Први што го поткрепува толкувањето дека на плочката од Луксор е прикажана Ма - македонската божица на војната што е сосема разбирливо со оглед на фактот дека македонската династија на Птолемаидите владееше со Египет цели три века - од смртта на Александар Македонски до потпаѓањето под римска власт во 31 год. ст. н.е.

Меѓународниот аудиториум на научниот сипозиум во Гдањск ги прифати аргументите и издржаните факти од рефератот на проф. Проева со што македонската божица на војната Ма добива уште една верификација во научните кругови на меѓународен план.