Тихомир Каранфилов

Васко Гичевски

Во пантеонот на македонските револуционери значајно место зазема и прочуениот охридски војвода Христо Узунов,неприкосновен борец за слобода,јунак кој го даде својот живот како саможртва заедно со животите на неговите четници.

„Мила ми мајко,

Јас сум прв твој син и мој долг е да бидам околу тебе, за да не чувствуваш потреба од ништо. За твојата беспределна љубов, за илјадите неволи и сраданија, за безбројните бессони и машителни ноќи, поминати некогаш над леглото над твојот мал, слабичок Луле, јас должам најголеми грижи и неизмерна синовска љубов. Но, можам ли, кога ги чувствуам болките на нашата измачена Татковина, да не се оддадам со љубов на најверен син на нејзиното свето дело?

Македонскиот народ во својата борба за национално ослободување и обединување на неговата распарчена од балканските империјалисти татковина даде уште една скапа жртва. Ноќта меѓу 31 јули и 1 август 1974 г. во Минхен на ѕверски начин беше убиен од досега неоткриени убијци организациониот секретар на Централниот Комитет на Движењето за ослободување на Македонија Благој Шамбевски. Пред олтарот на македонската националноослободителна револуција која трае скоро цел еден век, падна уште еден револуционерен великан.

Во Македонскиот Пантеон на бессмртните предводници на македонската славна револуционерна епопеа влезе уште еден верен и заслужен син на македонската нација. Местото на паднатиот Шамбевски во овој Македонски Пантеон се наоѓа меѓу најзаслужените и најславните македонски револуционери, како што се Гоце Делчев, Даме Груев, Ѓорче Петров, Пере Тошев, Сандански, Карев и други. Смртта на Благој Шамбевски, или на Шамбета, како го викавме интимно ние неговите другари е голема загуба за македонската ослободителна кауза, и посебно за ДООМ, зошто тој беше еден од најзаслужените вдахновители, организатори и предводници на современата илинденска борба на македонскиот народ за ослободување и обединување и еден од најстабилните столбови на ДООМ.

Манастирот одигрува огромна улога и за време на Илинденското востание. Во него прибежиште наоѓале локалните чети. Тука биле планирани акциите за време на Илинденското востание, монасите зеле активна улога за време на востанието, а и самиот манастир бил нападнат и заземен при неговото задушување. Манастирот одиграл улога и при налетот на туѓите пропаганди, особено на српската.

Кафеана Пивница „Велика Македонија“- Белград 19ти век

Грчката вооружена пропаганда во Македонија – Враќање на легендарниот војвода Апостол Терзиев во Ениџевардарското Блато

Легендарниот војвода на Македонската револуционерна борба Апостол Петков кого населението го нарекло „Ениџевардарско сонце“. по Илинденското востание својата база ја сместил во Ениџевардарското езеро или Ениџевардарското блато. Станал страв и трепет за Турците и грчките андарти, а легендата за него преку весниците ќе се прошири ширум светот. Американскиот публицист Алберт Сониксен го нарекува „македонски Робин Худ“, а Фредерик Ковач, го квалификува за „некрунисан крал на вардарските мочуришта“. За грчката писателка Пинелопи Делта, Апостол бил „невидливиот демон кој се чувствува на секаде, но не се гледа никаде“.

Причината за Првата светска војна, која го зафати речиси целиот свет, бездруго го има во нерешеното балканско прашање и главно, македонското прашање. Во 1912 година изгледаше дека за сите балкански тешкотии настапува крај кога Србите, Бугарите и Грците се обединија и истапија против Турците под формата на ослободувањето на Македонија и Стара Србија. Кон овој сојуз се придружија Македонците, кои со десетини илјади се бореа во редовите на трите армии. Но, за жал, прогласената света цел на војната беше заборавена, заедно со победите на Турците. И како резултат на „делбата на ограбеното" избувна војната меѓу сојузниците, која заврши со тројната поделба на Македонија.

БАРАЊЕ НА ОХРИЃАНИ : ОД СЕКОГАШ  СМЕ ИМАЛЕ СВОЈА ЦРКВА, ОХРИДСКА АРХИЕПИСКОПИЈА. СОЧИНУВАМЕ САМОСТОЕН НАРОД.  САКАМЕ ДА ИМАМЕ НАША ЦРКВА, НАШИ УЧИЛИШТА (1890 год.)