Среда, 13 Април 2022    PDF Печати Е-пошта
Специфики на тајните мијачки говори

bosacki-jazikБошкачкиот говор кај Мијаците преставув постреба, која се родила најпрвин кај печалбарските дружини на градители, зографи, копаничари, сточари... Нивниот интерес бил сосема поинаков од интересот на средината во која ги реализирале своите договорни обврски. Но, професијата налагала да комуницираат меѓу себе со говор кој окилината не го разбирала. Исклучително посебниот однос и потребите врзани за работата го објаснуваат создавањето на т.н. таен мијачки говор-јазик и го покажуваат неговиот корен во турскиот, албанскиот и грчкиот јазик, како основа од кои се правеле кованици. Тие зборово ниту Македонците надвор од Мијачијата не можеле да ги разберат. Така кога договарале работа тајфите со некој газда за да не ги рабере дали работата ќе ја прифатат или не тие се служеле-говореле меѓу себно на тајниот говор-бошкачки, на пример вака: АПСИКО Е, СТАКЕЧИ ГО (убаво е погоди се); или: ОКЛИНЧИ ГО НЕ Е АПСИКО (остави го не ни одговара).

Карактеристично е дека и секој одделен локалитет од мијачките населби имал свој локален зборовен фонд на бошкачки изрази, со што тајниот говор добива и посебна говорна боја интересна за идни истражувања. Од различни зидарски, зографски, копаничарски и други родовни тајфи, па дури и од ќеаински семејства, особено поголеми имаме локални тајни "јозици" кои и дури различно се именуваат. На пример Ѓорѓија М. Пулески зборува особено за оние негови "пословачки тајни говори на Мијаците", кои тој подробно ги споменува а не ги објанува, како што е случајот со "ластовичкиот говор". Академикот Х. Поленаковиќ в редица свои прилози за оваа тема зборува за "пословачки тајни говори на зидарските мајстори зографи и тајфи", именувајќи ги како "форничарски (француски) јазик". Д-р Томо Смиљаниќ Брадина. зборувајќи за тајниот говор на неговите родители, вели дека е тој говор некој вид "мифра". Зборовите се составуват со помош на словните броеви. На пример: за зборот ДЕН се зема бројот 4 (старословенско Д значи 4-има бројна вреднос четири), а за зборот ЕДЕН - 8.

За лексичкиот фонд на зборивите во тајните мијачки говори погоре констатирафме дека се користени балканските јазици како нивна основа. Најмногу албанскиот јазик кој им бил еден од најпознатите туѓински јазици на мајсторите-тајфите. Според академик Оливера Јашар Настева, албанските зборови во македонските тајни говори, се побројни поради фактот што албанските зборови на мијачките мајстори им биле најпогодни, затоа што на местата каде најдолго работеле-печалеле албанскиот јазик бил речиси непознат. Според истражувањето на Д-р. Аритон Попоски во својата докторска дисартација, тој наведува неколку по карактеристични зборови како: вајза (девојче), ѓала, нурец, плак (стар), плака (стара), рашле, диват, гурат, нурат, скиват, шитосуват и др. употребени албански изрази во македонскиот мијачки дијалект, а потоа во мијачкиот таен говор. Како пример за употреба на грчкиот јазик во тајниот говор на Мијаците, ќе ги наведеме зборовите: калос (леб) и фршла (четка), од романскиот: манук и манука, се манучат (се женат), а од влашкиот:мамалига, мамалигар.

Основниот фонд на зборовите во тајниот говор, сепак има македонски потекло. Тоа се зборови-кованици со преносно значње, добиени според карактеристичниот белег и зборови со по специфична конституција. На пример за кафе таен збор е мрко, за цигара е таен збор чадлива, за сирење таен збор е белоно, за пиштол таен збор е плускален, за оџак таен збор е чалмиче, за магаре-рикаче.

 

РЕЧНИК НА БОШКАЧКИ ЗБОРОВИ

- бабјачишче: високо, младо момче;

- барџ(ж)ан(избарџан):замачкан(обично, од храна, нпр. околу устата);

- бело: млеко;

- бокле: тешкотија;

- брбулав: валкан;

- бурбатит, му се: му се лоши/гади (обично од мешање разни храни при јадење);

- велвеле: незгода, неволја;

- вопер: вампир;

- вочосан: побледен, побелен, неарен;

- гачка: приказна;

- жадија: женска;

- жилка: работа;

- зазелавен: поднасмеан, завеан;

- здиплен: починат;

- здипли: почина;

- золаво: шеќер;

- кифчит: заминува;

- кордаленица: сама жена;

- кордалец: сам маж;

- лазарици: години;

- манче, манчо: (непознат) господин, странец;

- метилавици: овци (болни овци од метил);

- мрко: кафе;

- не раздавај: не кажувај многу, не прави се паметен;

- облак: жена;

- паќа: држава;

- пангар: сад за пари во црква;

- пепелаво: брашно;

- плускален, кашлаче: пиштол;

- петел: момче;

- пилави: пари; пантофил: паричник-новчаник;

- пулка: девојка;

- рикаче: магаре;

- рулек: бебе;

- скивај: гледај;

- скивосај го: истепај го;

- слечко: мрзелив, несреден маж;

- с'лнта: мрзелива, несредена жена;

- тешка: бремена;

- тунџа: вода;

- цабланко: будалетинка, припрост;

- цабланко: незрел;

- чадлива: цигара;

- чалмиче:оџал;

- шифа: лошо да ти биде од јадење;

- шлукање: одбирање со чукање;

- шлукнат: чукнат;

- шчути: слушај, внимавај и памти;

 

На прво место

News image

Мане Јаковлески: Мојот пат по стапките на месијата 2011 година (8)

Петта станица-десно кон улицата Францис, од каде патот нагло, остро се издига кон Голгота (Калварија...

Историја

News image

Границите на Македонија се таму, до каде што допира римскиот меч

Македонија станува римска провинција во 146 година п.н.е., откако римскиот војсководец Квинт Цецилие...

Иселеници

Култура и туризам

News image

ВО АНКАРА– ГРАДОТ НА АТАТУРК И ПРЕСТОЛНИНАНА ТУРЦИЈА(10)

ДЕЛ ОД ПОСЕТИТЕ НА ГРАДОВИ ВО СВЕТОТ ВО ПУБЛИКАЦИЈАТА „СВЕТОТ НА ДЛАНКА“ НА СЛАВЕ КАТИН 

Your are currently browsing this site with Internet Explorer 6 (IE6).

Your current web browser must be updated to version 7 of Internet Explorer (IE7) to take advantage of all of template's capabilities.

Why should I upgrade to Internet Explorer 7? Microsoft has redesigned Internet Explorer from the ground up, with better security, new capabilities, and a whole new interface. Many changes resulted from the feedback of millions of users who tested prerelease versions of the new browser. The most compelling reason to upgrade is the improved security. The Internet of today is not the Internet of five years ago. There are dangers that simply didn't exist back in 2001, when Internet Explorer 6 was released to the world. Internet Explorer 7 makes surfing the web fundamentally safer by offering greater protection against viruses, spyware, and other online risks.

Get free downloads for Internet Explorer 7, including recommended updates as they become available. To download Internet Explorer 7 in the language of your choice, please visit the Internet Explorer 7 worldwide page.