|
|
Македонското знаме во традиционалната црвено жолта боја |
Иако наместо традиционалното сонце, со внесувањето на жолтата петокрака на црвеното знаме, му била дадена предност на владеачката комунистичка идеологија, сепак тогашното раководство ги задржува основните традиционални македонски бои. Во услови кога останатите пет републики на југослевенската федарација ја прифатиле тробојката (сина, бела, црвена) во различни форми како сопствено знаме, Македонија ги задржала црвената и жолтата како свои историски традиционални национални бои. По политичката криза во Југославија во 1974 година, беа донесени многубројни амандмани на Уставот. Со овие амандмани се утврдени грбот и знамето на Социјалистичка Република Македонија, а со усвојувањето на Амандманот 24 на Уставот на СРМ од 14 април 1989 година и официјално како химна на СРМ била утврдена песната „Денес над Македонија се раѓа“. По осамостојувањето на Република Македонија на 8 септември 1991 година бил исполнет вековниот идеал на сите Македонци кои низ историјата се бореле за слобода и за самостојна македонска држава. Со тоа биле создадени услови националните симболи да се исчистат од идеолошките додавки и да се прифатат традиционалните симболи, што би биле во согласност со историските традиции и денешната реалност, за да бидат прифатливи и за идните генерации. По донесувањето на Декларацијата за сувереност и независност на Република Македонија на 15 јануари 1991 година и по изборот на првата Влада на Република Македонија на 20 март 1991 година се предложени промени на знамето, грбот и химната. Потоа следеше Референдумот за самостојност и независност, па донесување на првиот Уставниот закон за спроведување на Уставот на Република Македонија на 17 ноември 1991 година. Овде треба да се напомене дека албанската популација не излезе на референдумот за самостојност на Република Македонија, а ПДП-НДП не гласаше за новиот Устав на РМ. Државните симболи (знаме, грб и химна) требаше да се донесат во рок од 6 месеци од денот на прогласувањето на Уставот, односно до 17 мај 1992 година, а до тогаш да се применуваат постојните национални симболи. Собранието на Република Македонија оваа задача ја довери на постојната Комисија за уставни прашања при Собранието на Република Македонија. Таа имаше полномоштно да преземе активности за подготовки и предлог за донесување на државните симболи на Република Македонија. Комисијата на 25 март 1992 година објави конкурс за добивање идејни ликовни решенија за грбот и знамето и за музичко текстуално решение за химната на Република Македонија. Во конкурсот беше нагласено дека решенијата на државните симболи треба да ги изразуваат државноста, самостојноста и сувереноста на Република Македонија, историските традиции, културното наследство, стремежот за социјален и духовен напредок, природните карактеристики на Републиката, заедништвото и сожителството, современите стремежи за демократско општество, европска и светска интеграција. На конкурсот пристигнале многубројни предлози. По разгледување на предлозите Работната група за спроведување на постапката за избор на идејни решенија за државните симболи на Комисијата за уставни прашања дала предлог за ново државно знаме и на 11 август 1992 година пратениците на Собранието на Република Македонија едногласно со 88 гласови „за“ (без присуство на пратениците на коалицијата ПДП-НДП), се определија за ново државно знаме со црвена основа и со симболот златно-жолто сонце со шеснаесет зраци кој како симбол на Македонија го применувале и античките Македонци. На истата седница на Собранието била прифатена и дотогашната химна „Денес над Македонија“. Одлучувањето во Собранието на Република Македонија за државните симболи се одвивало без присуството на пратениците на коалицијата ПДП-НДП, со што не биле задоволени основните принципи. Тоа ќе биде причина заради кои имаше приговори и за знамето и за химната, а новиот грб, па ниту законот за грбот на Република Македонија не беше донесен. Покрај тоа, веднаш по усвојувањето на новото знаме започнаа притисоците од соседна Грција, која како членка на НАТО и па ЕУ имаше поддршка од земјите-членки на овие асоцијации. Всушност, во периодот од 1991 до 1995 година, како симбол за знамето се употребувала ѕвездата од Кутлеш, што довело до масовни протести во Грција, поради некакви наводни ексклузивни права на користење од грчка страна. Поради ова, Република Македонија била изложена на силен меѓународен притисок и и` било наложено да го промени шеснаесет кракото сонце како симбол на своето знаме. Набргу потоа, повторно во согласност со историјата и традициите од античкиот период, беше усвоено сегашното црвено знаме со осумкрако златножолто сонце. На тој начин е задржана традицијата, без оглед на тоа што во антиката немало државни знамиња, но го имале сонцето како симбол на штитот. Односно, со традиционалните црвеножолта боја и симбол, само со помалку зраци на сонцето. Новото знаме со осумкракото сонце беше усвоено во Собранието на Република Македонија на 4 ноември 1995 година. (извор: В. Стојчев, „Одбрана“, јуни 2008) |