- Оваа Глава, ја почнува Милјуков, со историски осврт за Балканот, при што како вели не сака да навлегува во разгледување на националното прашање на Балканските народи зашто веќе имало литература (?!).

Во својата историја сите народи имаат свои јубилеи на настани и личности кои оставиле траги во нивниот историски развој. Стогодишнината од Илинденското востание е редок јубилеј за македонскиот народ, за Македонија како држава и за сите нејзини граѓани.

Дискусиите околу националноста на Македонските Словени, во европскиот свет започнаа со прашањето: Дали се ова Грци или Бугари, а не дали тие претставуваат нешто трето и посебно? Тезата која малку подоцна се оформи од српските националисти дека Македонците се Срби, уште не се поставуваше, бидејќи самата српска влада, се` до смртта на кнезот Михајло 1868 година пред себе имаше други цели и разбирања.

- По овој вака исцрпен опис на трговско економските и социјални услови во Кукуш, Влахов продолжува со конкретизирање на конкретната состојба на македонскиот народ во Кукуш во однос ропско –пропагандните патешествија истурени врз плеќите на наехговите сограѓани. Почнува со училишната дејност која и разбирливо е најзлоупотребуваната од страна на туѓинските пропаганди. Така за ова тој вели:

Најчестиот и најприроден предлаган пристап за решавање на Македонското прашање пред Балканските војни, е пристап кој ни Милјуков не може да го скрие, но и го прави нереален заради други околности. Тој вели:

ТАЕН ТРИЦАРСКИ СОЈУЗЕН ДОГОВОР ПОМЕЃУ ПРУСИЈА, АВСТРО-УНГАРИЈА И РУСИЈА: ТРИТЕ СИЛИ ЌЕ ГИ ОТКЛОНУВААТ БУГАРИТЕ ОД СЕКОЕ УПАЃАЊЕ ВО СОСЕДНИТЕ ПОДРАЧЈА, ОСОБЕНО ВО МАКЕДОНИЈА

АВСТРО-СРПСКИ СОЈУЗНИЧКИ ДОГОВОР: СРБИЈА Е ВО СОСТОЈБА ДА НАПРАВИ ТЕРИТОРИЈАЛНИ ПРИДОБИВКИ ВО ОБЛАСТА НА СВОИТЕ ЈУЖНИ ГРАНИЦИ (МАКЕДОНИЈА)  АВСРО - УНГАРИЈА НЕМА ТОА ДА ГО СПРЕЧИ.

Во Битолскиот вилает се воделе 150 борби со 19.152 востаници против 292.735 противници. Убиени или ранети се 746 востаници, а 3.087 убиени или ранети Турци. Биле запалени 122 села со 8.646 куќи. Без покрив останале 51.606 жители, а бројот на убиени или заклани е 1.779 души.

Насер паша подготвил план за систематско уништување на востаниците. Востанатите територии ги поделил на сектори во зависност од востаничките центри и топографските услови.

Подготовките за востанието во Серско ги започнал Гоце Делчев, а по неговата смрт тие продолжиле под раководство на Јане Сандански. Сандански се нашол во Бугарија за да се снабди со воени матерјали и за да собере чета. Во Бугарија, Јане Сандански се задржал еден месец. Откако собрал 50 души кој биле вооружени со манлихерки и берданки, се вратил во Серски револуционерен округ, а со него биле Пејо Јаворов, Никола Наумов, Димитар Стефанов и други.