За да се создаде целосна слика на опстојување на древните Македонци низ илјадници години во минатото треба да се опфатат случувањата во сите сегменти на живеење. Историјата ни нуди многу битки,походи,освојувања и губење на територии,зближувања и разијдувања на разни македонски племиња одиграни во одредени временски периоди, но многу малку сознанија се нудат во врска со  верските и религиозните прашања на древните Македонци.

За да се создаде целосна слика на опстојување на древните Македонци низ илјадници години во минатото треба да се опфатат случувањата во сите сегменти на живеење. Историјата ни нуди многу битки,походи,освојувања и губење на територии,зближувања и разијдувања на разни македонски племиња одиграни во одредени временски периоди, но многу малку сознанија се нудат во врска со  верските и религиозните прашања на древните Македонци.

27 август 1894 година е датумот кога се одржува првиот конгрес на партијата во Ресен. Со работата на овојКонгресраководел претседателотна Централниот комитетд-р Христо Татарчев.

Српскиот писател, историчар и дипломат Стојан Новаковиќ (1842—1915), во 1888 г., во едно писмо до српскиот министер за просвета, говори за инфериорноста на српската спрема бугарската пропаганда во Македонија:

Jaна Наумова мајката на Стив и Ѓорѓи Наумови, иако не знаела долго време за судбината на своите деца, неизвесноста ја терала секој ден да мисли на нив. Во тие неизвесни моменти на исчекување, ја обземале најтешки мисли. Мајката секогаш предосеќа за своето чедо но останува цврста и силна да ја дочека и најтешката вест.

Битолската провала (позната и како Поп-Ставрева афера) од 1900 година е една од поголемите афери со кои се соочила Македонската револуционерна организација, а последиците од неа биле значителни, голем дел од истакнатите раководители биле уапсени и затворени, а тоа влијаело врз организациската дејност. Оваа провала била резултат на предавството на поп Ставре, кој одбивајќи да ги вложи во касата на Организацијата бараните 30 лири прилог, случајот го пријавил во полицијата. Ваквиот чин на предавство бил осуден од Организацијата, а поп Ставре набрзо бил погубен од Битолскиот комитет.

Една од основните цели на Македонската револуционерна организација била преку вооружена борба да се дојде до ослободување на македонскиот народ. За таа цел Внатрешната организација низ долготраен процес го подготвувала македонскиот народ. Тоа бил процес во кој Организацијата преку подигање на идејната и политичката свест го подготвувала народот да биде подготвен за вооружено востание.Само со масовно сенародно учество на населението, Организацијата гледала фактор за успех на востанието. Само така, востанието можело да биде самостојно и независно од надворешните мешања, но истовремено тоа бил единствен начин да го привлече вниманието и симпатиите на меѓународното мислење во полза на македонскиот народ.

Во античкиот свет, најславните мистерии се одвивале на островот Самотрака, лоциран на северниот брег на Егејското Море, кој претставувал центар на таинствениот култ на Кабејрите, почитувани како заштитници на морнарите и бродовите, место, на кое за време на празнувањето на празникот на Големите Богови, меѓу 365 и 361 г.пр.н.е. се запознале Филип и Олимпијада, за што сведочи и Плутарх. За време на празнувањето се повикувале духовите на мртвите и се одржувале тајни обреди, оргии и прочистувања во кои учествувале само посветените во мистериите на Кабејрите. Целта на посветувањето во мистериите на Кабејрите била ослободување од старите гревови и заштита од идните несреќи. За влијанието на самотрачките мистериии почитта која Кабејрите ја уживале меѓу Македонците во античкиот свет, сведочат откриените релјефи на територијата на Македонија. Според В. Битракова-Грозданова, самотрачките богови, Кабејрите, во западна Пајонија биле познати под името Диоскури и согласно откриените примероци во Македонија, очигледно е дека овој култ заземал значајно место во религиозните верувања на Македонците во античкиот период.

Битката на Беласица, позната и како Битка кај Клидион се случила на 29 јули 1014 година помеѓу војските на македонскиот цар Самоил и византискиот цар Василиј II.

Илинденското востание и положбата што по него настанала во Македонија ја предизвикале реакцијата на големите сили особено на Австро-Унгарија и Русија како најзаинтересирани за балканските земји. Тргнувајќи од своите сопствени интереси да се запази целоста на Османската империја, а според тоа и развојот на ситуацијата во последнава да се стави под нивна контрола, двете сили, уште додека траеле востаничките акции во Македонија, пристапиле кон меѓусебно договарање за преземањето на заеднички иницијативи за подобрување на положбата во Македонија.